Rối loạn giấc ngủ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Rối loạn giấc ngủ là tình trạng chất lượng giấc ngủ đi xuống, thời gian ngủ thất thường gây ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn. Hãy cùng bài viết phía dưới tìm hiểu nguyên nhân và các cách để khắc phục tình trạng rối loạn giấc ngủ nhé!

1Rối loạn giấc ngủ là gì?

Rối loạn giấc ngủ là thuật ngữ đề cập đến các tình trạng gây ảnh hưởng đến chất lượng, thời gian, thời lượng giấc ngủ hoặc ảnh hưởng đến khả năng hoạt động ban ngày của một người khi thức.

Có rất nhiều chứng rối loạn giấc ngủ khác nhau như:

• Mất ngủ: là tình trạng không thể đi vào giấc ngủ sâu và được xem là tình trạng rối loạn giấc ngủ phổ biến nhất.
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: là chứng rối loạn hô hấp gây ra tình trạng ngưng thở trên 10 giây khi đang ngủ.
• Hội chứng chân không yên (RLS): tạo cảm giác ngứa ran hoặc kim châm ở chân dẫn đến bạn phải di chuyển chân khi ngủ.
• Buồn ngủ vào ban ngày: thường xuyên ngáp và buồn ngủ vào ban ngày khiến bạn mệt mỏi, uể oải.
• Rối loạn nhịp sinh học: là tình trạng giờ giấc đi ngủ và thức dậy khác hẳn so với thói quen của bạn.
• Mất ngủ giả – Parasomnias: trong lúc ngủ có những hành vi bất thường như: đi lại, nói chuyện,… Những người xung quanh cứ nghĩ rằng họ đang thức nhưng thật ra là những người này không có nhận thức vào thời điểm đó.

Rối loạn giấc ngủ là tình trạng đảo lộn giấc ngủ bình thường

2Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm:

• Bệnh lý: hen suyễn, cảm lạnh, nhiễm trùng đường hô hấp…
• Cơ thể bạn có cơ quan bị tổn thương, gây đau dẫn đến khó ngủ.
• Mắc một số bệnh về tinh thần: trầm cảm, rối loạn lo âu, stress…
• Sử dụng các chất kích thích thường xuyên: rượu, bia, thuốc lá, cà phê,…
• Thường xuyên thức khuya hoặc làm việc ca đêm làm rối loạn đồng hồ sinh học của cơ thể.
• Di truyền.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: thuốc cảm lạnh, chống trầm cảm, thuốc giảm đau,…
• Người lớn tuổi thường gặp chứng mất ngủ.

3Dấu hiệu của rối loạn giấc ngủ

Tùy thuộc vào mỗi chứng rối loạn giấc ngủ bạn đang gặp phải mà có các dấu hiệu khác nhau:

• Thường xuyên mất hơn 30 phút mỗi đêm để chìm vào giấc ngủ.
• Thức giấc nhiều lần trong một giấc ngủ và khó khăn trong việc ngủ lại hoặc thức dậy quá sớm vào buổi sáng.
• Cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi, uể oải vào ban ngày nhưng khó ngủ vào ban đêm.
• Trong lúc ngủ bạn có dấu hiệu: ngáy to, thở hổn hển, phát ra âm thanh nghẹt thở trong thời gian ngắn.
• Cảm giác ngứa ran, châm chích ở chân và triệu chứng sẽ thuyên giảm khi được xoa bóp trước khi đi ngủ.
• Chân và tay thường xuyên giật trong lúc ngủ.
• Cảm giác cơ thể khó cử động, tê liệt khi vừa thức giấc.
• Ngủ gật vào thời điểm không thích hợp: đang lái xe, học bài, làm việc,…
• Có chu kỳ đi ngủ và thức dậy không đều.
• Bị mộng du (rời khỏi giường và di chuyển hoặc nói chuyện trong khi vẫn đang ngủ).

4Tác hại của rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ gây ra tình trạng giấc ngủ ngắn, ngủ không sâu và chất lượng giấc ngủ không đảm bảo. Điều này dẫn đến tình trạng mệt mỏi, uể oải, không tập trung vào công việc, học tập.

Bên cạnh đó, rối loạn giấc ngủ có thể làm cho người bệnh đột ngột ngủ gật trong lúc lái xe, làm việc xây dựng, sửa chữa điện,… có thể gây nguy hại đến tính mạng của con người.

Rối loạn giấc ngủ có thể gây ra bực bội, khó chịu, cáu gắt đối với những người xung quanh. Ngoài ra, nó còn làm cho người bệnh cảm thấy đau đầu, chán nản,… lâu ngày có thể dẫn đến trầm cảm, suy nghĩ tiêu cực. Vì vậy, điều trị rối loạn giấc ngủ càng sớm càng tốt để tránh những biến chứng hay bệnh lý tiềm ẩn mà nó có thể gây ra.

Mất ngủ lâu ngày có thể dẫn đến tình trạng trầm cảm

5Cách chẩn đoán

• Đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography)

Đây là xét nghiệm giúp đánh giá sự thay đổi của cơ thể trong lúc ngủ bao gồm: nhịp tim, nhịp thở, nồng độ oxy, điện não, chuyển động của mắt,… hoặc chỉ số ngưng hoặc giảm thở để chẩn đoán tình trạng ngưng thở trong lúc ngủ.

• Điện não đồ (EEG)

Đo điện não đồ giúp theo dõi toàn bộ quá trình vận hành của não để phát hiện các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến hoạt động của não.

• Đo độ trễ giấc ngủ (MSLT)

Phương pháp này giúp bác sĩ có thể xác định được thời gian ngủ trong bao lâu. Điều này giúp chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh của bạn.

6Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Nếu bạn có một trong các dấu hiệu sau đây thì bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị để tránh các tác hại của rối loạn giấc ngủ gây ra:

• Ngủ gật thường xuyên vào ban ngày hoặc trong các tình huống như lúc đang lái xe, học tập, làm việc,…
• Mệt mỏi, uể oải, đau đầu, khó tập trung vào ban ngày.
• Khó đi vào giấc ngủ hoặc thức giấc nhiều lần mỗi đêm.
• Bị mộng du thường xuyên.
• Cảm thấy tê liệt sau khi thức dậy.
• Khó chịu, cáu kỉnh, thay đổi tâm trạng kéo dài.

Nơi khám chữa rối loạn giấc ngủ

Bạn hãy đến các trung tâm y tế gần nhất hoặc khoa thần kinh của các bệnh viện uy tín để được thăm khám và chữa trị:

• Tại TP Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nhân dân 115, bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, bệnh viện Đại học Y dược, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện Nguyễn Tri Phương,…
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện E Hà Nội, Viện Y học cổ truyền Trung ương,…

7Các phương pháp điều trị

Điều trị y tế

• Sử dụng thuốc ngủ theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Bổ sung hormone melatonin để cải thiện đồng hồ sinh học và giấc ngủ của bạn.
• Sử dụng thuốc phù hợp theo chỉ định bác sĩ để điều trị các bệnh lý sẵn có.
• Trong trường hợp người bệnh bị ngưng thở khi ngủ thì có thể sử dụng thiết bị trợ thở hoặc phẫu thuật.
• Nếu bạn nghiến răng trong lúc ngủ thì sử dụng dụng cụ bảo vệ răng.

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, đặc biệt khi kết hợp với phương pháp điều trị y tế. Người bị rối loạn giấc ngủ có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:

• Bổ sung nhiều rau, cá, giảm lượng đường nạp vào chế độ ăn uống của bạn.
• Giảm căng thẳng, lo lắng bằng cách thực hiện các bài tập thể dục nhẹ như yoga, thiền định.
• Tránh thức quá khuya và tập cho cơ thể quen với việc ngủ sớm, dậy sớm.
• Uống ít nước trước khi đi ngủ.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích: cà phê, bia, rượu,… đặc biệt vào buổi chiều và buổi tối.
• Tránh ăn quá no, quá nhiều carbohydrate trước khi đi ngủ.
• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ. Loại bỏ bớt các thiết bị như ti vi, máy tính ra khỏi phòng ngủ.
• Không nên ngủ nướng vào buổi sáng.

Chế độ ăn đủ dưỡng chất giúp hạn chế tình trạng rối loạn giấc ngủ

8Những điều nên tránh khi mắc rối loạn giấc ngủ

Sau đây là những điều bạn nên TRÁNH để giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ hơn và cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ:

• Sử dụng chất kích thích: cà phê, bia, rượu,… vào cuối buổi chiều hoặc buổi tối.
• Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm có thể dẫn đến mất ngủ. Vì vậy, luôn hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kì loại thuốc nào.
• Lo lắng, căng thẳng, suy nghĩ tiêu cực.
• Sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.
• Ngủ ở không gian ồn ào, náo nhiệt.
• Ngủ trưa quá nhiều, ngủ nướng vào buổi sáng.
• Không tập thể dục, thể thao mỗi ngày.

Bài viết trên đã cung cấp thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh của rối loạn giấc ngủ. Nếu quý đọc giả cảm thấy bài viết hay và bổ ích thì hãy chia sẻ đến những người thân yêu nhé!