Trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý ngày càng phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, người bệnh thường phát hiện bệnh tương đối muộn hoặc không điều trị đúng cách làm việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Cùng tìm hiểu về bệnh trào ngược dạ dày thực quản qua bài viết dưới đây nhé!
1Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là gì?
Trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng acid, thức ăn, dịch tiêu hóa qua lỗ tâm vị của dạ dày di chuyển ngược chiều lên thực quản, hầu họng. Các yếu tố này gây tổn thương niêm mạc khiến người bệnh có biểu hiện nóng rát, ợ hơi và nuốt khó.[1]
Tình trạng trào ngược acid có thể gặp ở hầu hết mọi người trong một số trường hợp như ăn quá no hoặc thức ăn khó tiêu nhưng sẽ hết ngay sau đó. Bạn cần phải điều trị bệnh nếu tình trạng trào ngược diễn ra thường xuyên từ 2 lần/tuần gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống.
Trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng acid di chuyển ngược từ dạ dày lên thực quản
2Nguyên nhân trào ngược dạ dày
Nguyên nhân
Bình thường, cơ thắt dưới thực quản chỉ giãn mở ra khi nuốt nhằm đưa thức ăn xuống dạ dày và đóng lại ngay sau đó để ngăn dịch dạ dày trào ngược lên trên. Khi có sự rối loạn hoạt động của nhóm cơ này sẽ dẫn đến trào ngược dạ dày thực quản.
Hiện tượng trào ngược này lặp đi lặp lại trong một thời gian dài khiến niêm mạc thực quản, hầu họng bị tổn thương. Do đó, bệnh có thể diễn biến mạn tính và dễ tái phát nếu không được điều trị đúng cách.
Các yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố nguy cơ khiến bệnh trào ngược dạ dày thực quản dễ xuất hiện hơn bao gồm:[2]
- Phụ nữ mang thai, nhất là 3 tháng cuối thai kỳ do kích thước thai nhi tăng lên nhanh gây chèn ép vào dạ dày.
- Người thừa cân, béo phì.
- Thường xuyên ăn đồ ăn khó tiêu, nhiều dầu mỡ hoặc đồ ăn cay nóng.
- Sử dụng các chất kích thích như cafein, rượu bia, thuốc lá, sô cô la.
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc có thể dẫn đến trào ngược dạ dày thực quản như thuốc giảm đau, thuốc an thần, chống trầm cảm hoặc thuốc điều trị hen phế quản.
3Triệu chứng trào ngược dạ dày
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có nhiều biểu hiện đa dạng từ nhẹ đến nặng khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác. Một số triệu chứng điển hình của bệnh gồm:
- Cảm giác nóng rát giữa ngực, có thể lan lên cổ họng.
- Ợ nóng, thường xuất hiện ngay sau bữa ăn.
- Đau tức vùng ngực giữa, phía sau xương ức.
- Thấy vị đắng hoặc chua trong miệng.
- Buồn nôn, nôn hoặc trào ngược thức ăn lên miệng.
- Cảm giác nuốt khó, nuốt vướng.
- Nếu bệnh kéo dài có thể gây khàn tiếng, ho và viêm họng mạn tính.
Cảm giác nóng rát giữa ngực là triệu chứng thường gặp của bệnh
4Trào ngược dạ dày có tự khỏi không?
Trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý mạn tính, không thể tự hết nếu không được điều trị đúng theo phác đồ. Hiện nay, việc điều trị bệnh đạt hiệu quả tương đối cao nhờ sự phát triển của nhiều nhóm thuốc và việc thay đổi chế độ ăn uống.
Tuy nhiên, thời gian điều trị bệnh thường kéo dài và dễ tái phát. Do đó, người bệnh cần kiên trì uống thuốc, xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh.
5Biến chứng nguy hiểm
Việc trào ngược dịch tiêu hóa từ dạ dày lên phía trên thực quản trong một thời gian dài dẫn đến tổn thương niêm mạc thực quản và nhiều biến chứng nguy hiểm khác như:
- Viêm thực quản: sự tác động của acid dạ dày có thể khiến niêm mạc thực quản bị viêm loét, chảy máu khiến người bệnh nuốt đau, giảm khả năng ăn uống.
- Hẹp thực quản: các vết loét thực quản lâu ngày có thể hình thành các dải xơ sẹo khiến lòng thực quản hẹp lại làm việc vận chuyển thức ăn xuống dưới dạ dày gặp khó khăn.
- Barrett thực quản: là các biến đổi bất thường của niêm mạc thực quản ở dạng tiền ung thư ở bệnh nhân trào ngược dạ dày lâu năm.
- Ung thư thực quản: các khối ung thư có thể chèn ép làm giảm kích thước thực quản, chảy máu khiến người bệnh nuốt vướng, ăn uống kém, nôn ra máu và sút cân nhanh chóng.
Ung thư thực quản là một trong những biến chứng nguy hiểm của bệnh
6Cách chẩn đoán
Để chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ cần kết hợp cả các kỹ thuật lâm sàng và các xét nghiệm liên quan:[3]
- Chẩn đoán lâm sàng: bác sĩ sẽ khai thác về thói quen ăn uống, sinh hoạt, tiền sử dùng thuốc và các diễn biến của bệnh nhằm loại trừ các bệnh đường hô hấp và tiêu hóa khác.
- Nội soi: nội soi thực quản dạ dày có giá trị cao trong chẩn đoán. Bác sĩ sẽ đưa thiết bị nội soi với camera được gắn ở trên đầu để quan sát các tổn thương tại niêm mạc đường tiêu hóa và khả năng hoạt động của cơ thắt dưới thực quản.
- Xét nghiệm độ pH nâng cao: nhằm phát hiện tình trạng trào ngược sớm ở bệnh nhân có đầy đủ các triệu chứng lâm sàng nhưng kết quả nội soi chưa phát hiện bất thường.
7Khi nào cần gặp bác sĩ
Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ
Để tránh những khó chịu trong ăn uống, sinh hoạt và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, người bệnh nên đến khám bác sĩ sớm nếu có những biểu hiện sau:
- Nóng rát phía sau xương ức, ợ hơi kéo dài.
- Đau tức ngực.
- Nuốt vướng, nuốt khó.
- Ngứa rát họng, ho khan kéo dài.
Nuốt vướng kéo dài là dấu hiệu cần phải đến gặp bác sĩ sớm
Nơi khám chữa trào ngược dạ dày
Nếu có những dấu hiệu nghi ngờ bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bạn nên đến các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Tiêu hoá để được thăm khám kịp thời.
Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra.
- Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân Dân 115, Bệnh viện Thống Nhất.
- Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Quân đội Trung ương 108, Bệnh viện E Trung ương.
8Các cách chữa bệnh trào ngược dạ dày
Sử dụng thuốc trào ngược dạ dày thực quản
Việc điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản bằng thuốc được đánh giá khá cao hiện nay. Bác sĩ có thể chỉ định một số thuốc sau:
- Thuốc trung hòa acid dạ dày: nhằm giảm bớt tác động tạm thời của acid dạ dày đối với niêm mạc thực quản, hầu họng nhưng không thể điều trị bệnh dứt điểm.
- Thuốc kháng histamin H2: có tác dụng giảm sự bài tiết acid dạ dày, giảm đau rát, ợ hơi kéo dài khoảng 12 giờ.
- Thuốc ức chế bơm proton: hay được gọi là thuốc PPI có tác dụng ngăn chặn dạ dày bài tiết dịch tiêu hóa trong thời gian dài, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổn thương viêm, vết loét tại thực quản được hồi phục.
Phẫu thuật
Nếu bệnh trào ngược dạ dày thực quản ở mức độ nặng, không đáp ứng với điều trị nội khoa bằng thuốc thì bác sĩ có thể cân nhắc một số phương pháp sau:
- Phẫu thuật Nissen: bác sĩ sẽ tiến hành tạo hình lại cơ thắt dưới thực quản khiến phần cơ này trở nên chắc khỏe, giảm hiện tượng trào ngược dịch tiêu hóa nên phía trên.
- Phẫu thuật Linx: bác sĩ sẽ cấy một chuỗi hạt có từ tính nhỏ quanh cơ thắt dưới thực quản nhằm cải thiện chức năng đóng mở giúp đưa thức ăn xuống dạ dày và hạn chế trào ngược.
9Bị trào ngược dạ dày thực quản nên tránh những thực phẩm nào?
Chế độ ăn uống cũng có ảnh hưởng lớn đến việc hình thành, phát triển và biến chứng của bệnh. Do đó, bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản nên hạn chế ăn những thực phẩm sau:
- Thức ăn cay nóng như ớt tươi, tương ớt, hạt tiêu, gừng…
- Đồ ăn xào nấu hoặc chiên rán nhiều dầu mỡ.
- Trái cây có tính chua như chanh, quất (tắc), cam hoặc quýt…
- Các chất kích thích như cà phê, bia rượu hoặc sô cô la.
- Đồ uống và nước ngọt có ga.
Người bệnh trào ngược dạ dày thực quản không nên ăn đồ cay nóng
10Biện pháp phòng ngừa trào ngược dạ dày
Dù là bệnh mạn tính, thời gian điều trị kéo dài nhưng bạn vẫn có thể ngăn ngừa bệnh trào ngược dạ dày thực quản bằng việc áp dụng một số biện pháp sau:[4]
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hạn chế các thực phẩm có hại cho dạ dày, thực quản như đồ cay, nhiều chất béo xấu hoặc quá chua.
- Nhai kỹ thức ăn giúp giảm thời gian tiêu hóa của dạ dày.
- Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày thay vì ăn quá no.
- Nên đi lại hoặc ngồi nghỉ ngơi để dạ dày tiêu hóa bớt thức ăn trước khi nằm.
- Gối đầu cao khi nằm để tránh trào ngược acid dạ dày lên thực quản.
- Giảm cân theo khoa học để duy trì vóc dáng, tránh thừa cân, béo phì.
- Điều trị các bệnh liên quan theo chỉ định của bác sĩ và khám lại bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
- Tránh hút thuốc lá, rượu bia.
Bạn nên chia nhỏ khẩu phần ăn để phòng ngừa trào ngược dạ dày thực quản
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Hãy chia sẻ bài viết đến với tất cả bạn bè và người thân xung quanh bạn nhé!
